Markii 2012 kii la caleemo saaray madaxwayne aan
shaqsi ahaan hore loogu aqoon, waxa dunidu rajaynaysay in 2016 Somalia ay
gaadho heer ay dadwaynuhu dooran karaan madaxdooda. 2016 waxaay ahayd
bar-tilmaameed fog oo la hiigsanayo. Maanta oo todobaado aan badnayni ka
hadheen maalintii la sugayay, waxa ka holcaya Xamar dab siyaasadeed ku qotoma
sidii loo soo xuli lahaa cid doorata madaxda Somalia.
Muranka jiraa wax wayn kama duwana kii taagnaa 2012
kii markii si dhaqso ah oo fool eri ah loo qabtay xulashada xubnaha
Baarlamaanka iyada oo ay gacan wayn ku lahayd beesha caalamka oo si wayn u
rabtay in si uun doorasho u dhacdo. dastuurkii markaa yiil waa la iska baal
maray oo nidaam jacbur ah baa loo qotomiyay Baarlamaan hal aqal ah.
Ku dhowaad afar
sanadood iyada oo ay tageen, waxa la is waydiinayaa waxa ku cidhiidhyay
siyaasiyiinta Somalia waqtiga ee ay u doonayaan inay xalliyaan oo dhameeyaan
wax ay ahayd in la bilaabo afar sano ka hor?
Aniga oo aan jawaab ka bixinayn su’aashaa, waxa muhiim
ah in Somalia ay ka barato Jamhuuriyadda Somaliland afar arimood.
(1) Lahaanshaha:
hadii nidaamka aad wax u dooranayso u noqon waayo mid aad adigu leedahay hab
ahaan, iyo marinka loo marayoba, waxa ay u badan tahay inaan guul laga gaadhin.
Somaliland waxaay dhib badan kaga bad baaday inay u gaar ahayd iskana lahady
nidaamka ay wax u wado.
(2) Dood
loo dhan yahay: mudo dheer Somalia waxa lagu muransan yahay in la qaato iyo
inaan la qaadan federaal iyo Aqal Sare oo lagu soo kordhiyo nidaamkii halka
aqal ahaa ee Somalia tiqiin. Doodahaasi waa kuwo samada ku taqlan oo dhex yaal
dad tiro yar. Waxa haboonayd in doodu noqoto mid sal balaadhan balse gunaanad
leh. Dood aan dhamaad lahayni waa guul darro iyo gudoon jileec. Waxa haboonayd
inay mid uun qaataan oo dabadeed joojiyaan ka daba hadalka.
(3) Hoos
ka dhisid: nidaamka Somalia dhamaantii waa mid dusha ka yimaada oo aan hoosta
ka dhisnayn. Iyada oo tuulooyinka iyo degmooyinka colaadi ka jirto oo aan
dadkuba heshiis ahay baa dawlad dhisid la bilaabay. Waxa haboonayd inay horta
bilaabaan dib u heshiisiin iyo in dadku laqaan ama ka heshiiyaan waxay isku
hayaan. Dad aan heshiisba ahayn dawlad ma wada dhisan karaan, is aaminaadina ma
jiri karto.
(4) Isu-tanaasul:
waxaa xudun u ahayd Somaliland dhismeheeda tanaasul. Tanaasulku waa inaad ka
tagtid waxaad xitaa u aragtid inaad xaq u leedahay adiga oo ku laqaya waxa guud
ee aad wadaagtaan. Hadii ay markaas dhab ka tahay in ay nabad helaan, Somalia
madaxdeedu waa inay u tanaasulaan
middaas. Maxaay isugu qabsan madaxnimo iyo wax la mid ah hadii dalkiiba
burbursan yahay? Saw ma ahayn in kursiga la kala hororsado marka la helo dal
jira oo shaqaynaya.
Guleid Ahmed Jama
Hargeisa Somaliland
No comments:
Post a Comment